Otwieram wątek o motorowym sprzęcie telefonicznym w WP  ! :)

Na pierwszy ogień projekt mojego artykułu na stronę dotyczącego PF 508/518 w wersji telefonicznej.















Pierwszy egzemplarz samochodu telefonicznego PF 508/518 powstał w 1936 roku z myślą o zapewnieniu łączności kablowej oddziałom zmotoryzowanym – artylerii przeciwlotniczej, artylerii motorowej oraz wyższym dowództwom WP, których łączność przed wybuchem wojny została już częściowo zmotoryzowana.

Podstawą do stworzenia specjalistycznego nadwozia łącznościowego była rama od produkowanego seryjnie PF 508 III jednak już z szeregiem zmian zawartych w nieco większym modelu Fiata oznaczonym numerem 518. Rama, silnik FIAT 108 (PZInż 117) wraz ze skrzynią biegów, układ kierowniczy oraz przednia część blach z charakterystyczną osłoną silnika pochodziła od modelu 508. Biorąc pod uwagę planowane przeciążenia wymieniono tylny most na ten montowany w samochodach PF 518 (skrócony) oraz wzmocniono tylny zespół resorowy dodając 1-2 pióra. Ponadto w początkowym wariancie zaraz za skrzynią biegów wbudowano terenowy reduktor oraz wprowadzono blokadę mechanizmu różnicowego, w środkowej części ramy dodano wzmocnienia – całość zmian miała zapewnić trwałość konstrukcji i odpowiednie walory trakcyjne podczas jazdy w ternie. Przeprowadzone intensywne próby terenowe wykazały szereg wad dlatego dodano wsporniki dla dwóch bocznych (zapasowych) kół nośnych, które zmniejszały szanse na zawieszenie się samochodu podczas przekraczania poprzecznych przeszkód, np. powalonych pni drzew. Dotychczasowy reduktor umieszczono wraz z czterobiegową skrzynią biegów w jednej obudowie bazując jednak nadal na podzespołach wersji PF 508.
Przekonstruowana tylna część ramy wyposażona została w hak pozwalający na holowanie specjalistycznej przyczepy łączności przewożącej sprzęt oraz jednego członka załogi. Producentem ram samochodów w wersji PF 508/518, wykonywanych z kształtowników stalowych o profilu ceowym, były poznańskie zakłady H.Cegielski S.A. nadwozia zaś powstawały w Nadwoziowni Specjalnej PZInż.
Nadwozie wozu telefonicznego stanowiły zamknięta kabina kierowcy i pasażera o szkielecie wykonanym z twardego, suchego drewna obitego blachą dwukrotnie dekapowaną i lakierowaną natryskowo. Umieszczony z tyłu wozu przedział ładunkowy stanowił również konstrukcję drewniano-stalową, zbliżoną do popularnego wozu w wersji furgon. W modelowym egzemplarzu drzwi do kabiny kierowcy zakrywane były  jedynie brezentową opończą, w późniejszych samochodach łączności wprowadzono już drzwi połówkowe, w których górną część przesłaniano brezentową okiennicą rozpiętą na metalowym stelażu wyposażoną w celuloidowe okienka. Co ciekawe drzwi otwierały się odwrotnie niż w standardowych modelach PF 508. Przednia szyba posiadała dwie wycieraczki montowane przy górnej krawędzi niedzielonej szyby oraz lusterko wsteczne. Na dachu kabiny znajdował się uchwyt do montażu zwijaka kablowego wykorzystywanego podczas zwijania linii telefonicznych. Dzieląca przedziały pojazdu ściana posiadała prostokątne okienko. Wzdłuż otwartej część ładunkowej nadwozia zamontowano dwie dwuosobowe ławki w drewnianymi oparciami przytwierdzonymi wspornikami do burt wozu. Pod nimi umieszczono schowki na sprzęt łączności i najprawdopodobniej również na rzeczy osobiste załogi. Skrzynia ładunkowa kryta była brezentową opończą rozpinaną na 2 (3?) metalowych pałąkach przewożonych po zewnętrznej stronie desek oparciowych. Wejście na skrzynię ładunkową odbywało się z tyłu wozu poprzez umieszczone na środku tylnej burty wycięcie zamykane brezentowa przesłoną. Również na tylnej ścianie wozu znajdowały się analogiczne do dachowego uchwyty do zwijaków kablowych służące do rozwijania linii w czasie marszu. Pomiędzy kabiną kierowcy, a przedziałem ładunkowym po obu stronach wozu zamontowane były metalowe uchwyty-korytka do przewozu tyczek służących do rozstawiania linii telefonicznych (około 20 sztuk z każdej strony). W   czasie transportu tyczki dodatkowo przypinano do wozu dwoma skórzanymi pasami. Holowana przez telefonicznego PF 508/518 przyczepa łączności była niewielką, drewniano-metalową konstrukcją opartą na jednej osi. W metalowej skrzyni przewożono elementy wyposażenia telefonicznego patrolu natomiast na podestach obok siedziska opończe brezentowe oraz rozkładany namiot stacyjny, Ciekawostką jest zastosowanie zarówno w samochodzie jak i w przyczepie felg dwóch różnych typów – pełnych (np. w furgonach) oraz ażurowych (np. łazik). Zarówno samochód telefoniczny jak i przyczepa wyposażone były w błotniki przedłużone gumowymi chlapaczami.

Dane:
- załoga: dowódca patrolu, tyczkowy, kablowy, kierowca
- jednostka napędowa: gaźnikowy, 4-cylindrowy, 4-suwowy, dolnozaworowy silnik FIAT 108 (PZInż 117) chłodzony cieczą o pojemności skokowej 995 cm3 i stopniu sprężania 6:1. Moc 24 KM (17,7 kW) przy 3600 obr./min.
- ogumienie: Polska Opona Stomil o wymiarach 5,5x15”
- wymiary ogólne: długość 3540 mm, szerokość 1580 mm,  wysokość  1460 mm, prześwit 320 mm, szacowana długość zestawu z przyczepą 6120 mm, długość przyczepy 2580 mm,
- masa własna: ok. 950 kg,
- prędkość: maksymalna 65 km/h, z przyczepą 55-60 km/h,
- zużycie paliwa: 10-12 litrów / 100 km (szosa),
- nośność użytkowa: 400 kg ( w tym
- wyposażenie specjalne: telefony polowe, 4 bębny kabla telefonicznego, tyczki wraz ze złączkami (zbliżone do wyposażenia konnego wozu telefonicznego wz. 37Ł),

Pytanie ilu ostatecznie było załogantów, bo mam wrażenie, że na niektórych fotkach (tych z defilad nie liczę) było ich 5 (4 obsługi + 1 kierowca)